دوستان عزیز: در این بخش از سایت صفحه ای برای حفظ محیط زیست آغاز می کنیم تا با کمک شما دوستاران محیط زیست بتوانیم تا تحقق این برنامه که موضوع این صفحه است، شامل پژوهشی در خصوص انرزی خورشیدی در کویر ( مرکزی یا لوت) را ادامه دهیم.
چنین طرحی تنها با برنامه ریزی و مشارکت متخصصین صفحات خورشیدی، عالمان کویر شناس، تسبیت کننده گان شن های روان، جنگل کاران کویری ، متخصصین محیط زیست، متخصصین آب شیرین کن،متخصصین انتقال آب از خلیج فارس تا کویر، کانال ساز ها، راهدارها، معماران و . . .میباشدو بدیهی است در این راه نیروی عظیم کار جوانان کشورمان که آماده خدمت به سرسبزی و محیط هستند امکان پذیر است .
تنها فکر کنید هزاران نفر متخصص و نیروی کار در کویر آماده کارند، در همین زمان باید کلیه مکانات زندگی مانند خوراک، بهداشت، درمان، راه، وسایل حمل و نقل و. . . لازم است و در نظر داشته باشید که یک چنین طرحی چند هزار نفر را به اشتغال و کار وادار می نماید اشتغالی واقعی ونه کاذب .
بنا بر این این طرح نمی تواند توسط فرد انجام شود و نیاز به ده ها تخصص و هزاران نیرو در بخش های مختلف دارد که این صفحه آماده انتشار مقالات و پژوهشهای این انسان های بزرگ با نام خودشان خواهد بود تا گروهی آغاز گر طرحی جامع را آماده و تقاضای امکانات از مدیران کشور بنمایند.
ابر و باد و مه و خورشید در کارند
همکاران گرامی منظور ما از این پروژه، استفاده از دها هزار متر مربع از صفحات خورشیدی در کویر است که بتوان بخشی از انرژی تمام نشدنی خورشید را در جهت آبادانی کویر بکار گرفت وسعت این طرح ان چنان زیاد است که در نهایت با فروش برق قادر به تامین منابع مالی خود خواهد بود که این خود نیز دلیل ایجاد مناطق کشاورزی و تولیدات کشاورزی و ساختمان و . . .می گردد.
دلایل ما برای این پروژه به شرح زیر خلاصه می شود:
• بخش بزرگی از کشور پهناور ما در منطقه خشک و بیابانی جهان قرار گرفته است.
• کویرهای ما با دارا بودن صد ها کیلومتر زمین های بایر و بلا استفاده، بهترین مکان برای آبادانی است.
• نیروی عظیمی از جوانان کشورمان بیکار و آماده تلاش برای پیشرفت خود و کشورشان هستند.
• باید روزی این گونه طرح ها برای آبادانی کشورمان بدون اتکا به آب و انرژی های موجود که در حال حاظر با کمبود شدید آن به دلیل افزایش جمعیت مواجه هستیم آغاز گردد.
سالها قبل در یکی از کتاب های تاریخ خواندم که در جریان تاخت و تاز مغول ها در ایران آن زمان و کشتار بی سابقه ای که انجام دادند جمعیت کشور به یک دهم رسید، یعنی اگر ده نفر چند هکتار زمین را تبدیل به باغ میوه کرده و از دل زمین آب بیرون می آوردند و . . اکنون یک نفر از آنان باقی مانده همین امر باعث شد تا اندک مردم باقی مانده که به کوه ها فراری شده بودند نتوانند به قنات ها و باغ ها رسیدگی کنند و ایران عزیز آرام آرام تبدیل به بیابان شد، کشوری که اکثر مردمان آن کشته شده بودند دیگر نه توان سیاسی، نظامی و علمی داشتند و نه نیروی کار تا بتواند کشور را از این ورطه سقوط نجات دهد. ولی اکنون ، همه این توانائی ها را در اختیار داریم و می توانیم ایران را تبدیل به کشوری سر سبز و آباد کنیم، البته اگر به خود باور داشته باشیم، این باور را نمی توان در شهر ها ی بزرگ که دارای تمامی امکانات رفاهی هستند آغاز کرد و باید اندیشه های نو را در مکان های نو با امکانات طبیعی و بکر آغاز کرد.
{mospagebreak}
یکی از دانشمندان محیط زیست مغرب زمین اعتراف می کند که کشور های صنعتی که بزرگ ترین مصرف کنندگان جهان نیز هستند آن چنان با سرعت این کره نادر در کهکشان را آلوده می کنند که بشر با تکنولوژی امروز قادر به پاک سازی آن نیست و به عبارتی سرعت آلوده کردن فضا و هوا و زمین و زیر زمین بسیار بیشتر از تلاش برای پاک کردن همین مقدار آلودگی است و هر روز این آلودگی ها افزایش می یابد و اگر چاره ای اندیشیده نشود شاید قرن آتی برای نوادگان ما جز نکبت و بدبختی چیزی به همراه نداشته باشد، از طرفی جمعیت جهان به هفت میلیون نفر رسیده و در هر قرن چند میلیارد به آن اضافه می شود، شرایط گلخانه ای هر سال زمین ما را گرم تر از پیش می کند و منابع آب شرب کمتر و کمتر شده و به آب های شور دریا ها اضافه می شود و در کنار آن اب دریاها گرم تر شده و منبسط می شود و آرام آرام شهر های بندری و خشکی های زیاد تری به زیر آب خواهند رفت .
انبساط جمعیت با انبساط الودگی محیط زیست همراه است و همین امر باعث انقباظ خشکی ها و آب های قابل شرب و کشاورزی است! خود تصور کنید آینده ای که این بشر بدون راه فرار در پیش رو دارد چگونه است!
هر سال کشور های آلوده کننده جهان (کشور های به شدت صنعتی) مانند چین، آمریکا، روسیه، ژاپن و اروپا و جدیداً برزیل و هندوستان در کنفرانس های خود چندین شعار می دهند و قطعنامه صادر می کنند و قرار می شود تا در 50 سال آتی درصدی از گاز گلخانه ای (گاز کربنیک) کمتر تولید شود و تا کنفرانس بعدی همه چیز بدست فراموشی سپرده می شود.
چند روز قبل دانشمندان نجومی سیاره ای بسیار نزدیک با فاصله 22 سال نوری با منضومه شمسی را کشف کردند که شباهت بسیار با زمین ما دارد، فاصله اش از خورشید خودش که کوتوله ای قرمز است مانند فاصله ما با خورشید ما ن است یعنی آب اگر در این سیاره باشد حتماً مایع است و همین موضوع می تواند دلیلی بر وجود موجودات زنده باشد.
موجودات زنده ای که می توانند در سر آغاز حیات یعنی تک یاخته ای باشند ویا در میانه راه مثلاً دوران ژوراسیک و یا پایان حیات با موجوداتی هوشمند مانند انسان های زباله ساز که در فکر فرار از کره ای می باشند که آلوده اش کرده اند و ناتوان از پاک سازی آن، و یا اصلاً آلودگی محیط زیستشان آن موجودات هوشمند را نابود کرده و آن کره خاکی اسوده از زباله سازان در حال تنفس و پاک سازی خود است.
به هر صورت آن کره خاکی در حال حاظر نزدیک ترین همسایه ما می باشد و شاید به فکرمان برسد که سری به این آنجا بزنیم، 22 سال نوری فاصله، یعنی اگر با سرعت نور حرکت کنیم 22 سال دیگر به آنجا خواهیم رسید و می دانیم برای رسیدن به این سرعت ها باید تبدیل به انرژی شویم، این امر بسیار ساده است فکر کنید تکه کاغذی را آتش بزنید نور حاصل از آن با سرعت نور حرکت می کند،گمای حاصل که به محیط منتقل می شود و باقی مانده گاز های متساعد شده است و خاکستر باقی مانده برجا، حال این موضوع را بر عکس کنید! در حال حاظر دانش ما قادر نیست نور حاصل شده ، گاز های متساعد شده، گرما و خاکستر را تبدیل به کاغذ اولیه بکند!
شاید در آینده نزدیک بتوانیم به سرعت نور نزدیک شویم، اگر به یک چهارم سرعت نور برسیم ، فرض رسیدن بشر به کره همسایه تازه کشف شده 88 سال خواهد بود و اطلاعات ارسالی از آن کره به زمین 22 سال طول خواهد کشید یعنی اگر همه چیز مانند یک برنامه کامپیوتری بدون هیچ اشکالی عملی شود ما یک قرن دیگر اطلاعاتی از همسایه بدست خواهیم آورد، و شاید برای حفظ نسل انسان در این جهان کافی باشد ولی برای ما و فرزندان و نواده ما که محکم به این کره زمین آبی و زیبا چسبیده ایم، راه عاقلانه حفظ این سیاره که از معجزات خلقت است می باشد و برای ما ایرانیان که خود همیشه آینده ساز و تحول گر در جهان بودیم، هستیم و خواهیم بود فرصتی مقتنم است.
ایران در گذشته ای نه چندان دور اولین دهکده را ساخت و ساکن شد و کشاورزی را آغاز کرد و جهانی را از شکارچی گری به مدنیت رساند، اسب را رام کرد و از نیرو و سرعت این حیوان زیبا و قوی در همه ابعاد استفاده کرد، ارابه ساخت و اولین حکومت جهانی را برپا کرد و انسان ها را به برادری دعوت کرد و آب را با طراحی بسیار پیشرفته آن زمان از دل زمین بیرون کشید و کشاورزی را رونق داد و با کشف طاق توانست معماری نوین را پایه گذاری کند، عالم ترین پزشک جهان که علم طب تا یک قرن پیش کتاب هایش را در دانشگاه های جهان تدریس می کردند و تا ابد جهان مدیون علم اوست، در خاک خود پرورش داد.
لیست بزرگی از هنرمندان ، مخترعین، دانشمندان و . . این مرز و بوم می توان تهیه کرد که هر کدام به نوعی جهان را متحول کرده اند و فراموش نکنیم که حتی در ادیان باستانی ما از پاک نگه داشتن این کره خاکی چه قدر پند ها و اندرز ها داده شده است.
این سلسله مقالات ادامه خواهد داشت و امیدواریم مقالات و پژوهش های شما را در این بخش منتشر کنیم.تا روزی که انشا ال..این آرزو تبدیل به واقعیت گردد.
با شماره 0912515 7073 یا آدرس پست الکترونیک info@ iranomid.ir تماس بگیرید.
{mospagebreak}
متاسفانه در خصوص آب شیرین کن هائی که بتوانند مستقیماً از انرژی خورشید برای شیرین کردن آب دریا استفاده کنند، مطلب علمی پیدا نشد (البته از پژوهشگران کشورمان)، ممکن است اطلاعات کم ما دلیل این موضوع باشد که اگر چنین است حتماٌ متخصصین و یا یابنده گان این سایت ها با ما نیز تماس بگیرند، ما نیز به جستجو ادامه خواهیم داد.
اگر آب شیرین کن پیدا نشد حتماً برای شیرین شدن کامتان و یاد آوری این که بخش خصوصی براحتی می تواند کشور عزیزمان را به اوج پاکی و سرسبزی و صد البته به درآمد از صادرات غیر نفتی برساند، به خبر زیر که عیناً از سایتی با نام کار آفرینی و بدون دخل و تصرف در زیر آورده شده توجه بفرمائید.
كارآفريني،خلاقيت
ميلياردرهاي جهان
ا
میلیاردر۱/۵ میلیارد دلار درآمد از خورشید
(( ژیائو فینگ پنگ)) یک میلیاردر جوان است که ثروتش بالغ بر ۱/۵ میلیارد برآورد می شود . نردبان موفقیت او در مسیر رسیدن به ثروت، انرژی خورشیدی است . آقای پنگ ۳۴ ساله ، همواره در صدد انجام کاری برای رسیدن به ثروت بود. او پس از مدتها فکر ، به این نتیجه رسید که باید در زمینه ای بی پایان و تمام نشدنی سرمایه گذاری کرد.به نظر او کار در حوزه انرژی تجدید شونده مانند انرژی خورشیدی بهترین روش دستیابی به ثروت بود . او در سال ۲۰۰۵ میلادی یک شرکت در زمینه تولید صفحات خورشیدی که انرژی آفتاب در آن ذخیره می شد را تاسیس کرد . تولید انبوه و ارزان آن ، همچنین رغبت کشورها به استفاده از انرژی بی پایان ، موجب شد که کار آقای پنگ سرعت بگیرد .
موفقیت او هنگامی تضمین شد که در سال ۲۰۰۷ شرکت او در سطح بین الملل پذیرفته شد . فینگ در حال حاضر یک شرکت بزرگ دارد که نزدیک به ۱۲ هزار نفر از مردم چین در آن مشغول بکار هستند . با این حال و بیش از گذشته اقای پنگ در حال گسترش شرکتش است . در سال جدید نیز یک قرارداد ۲۲۰ میلیون دلاری برای تولید صفحات خورشیدی بسته است.
ایرانومید: توجه بفرمائید، آغاز کار سال 2005 که پس از گذشت چند سال 12000 نفر در شرکت ایشان مشغول بکار هستند.
بیابان زدائی و مالچ پاشد رسانیدن آب شیرین به کوی و درخت کاری (جنگل کاری) مهم ترین عمل در این پرژه باید باشد، و بدیهی است که در این امور باید دانشمندان و متخصصین مربوطه اظهار نظر نمایند.
با توجه به اینکه این پروژه بدون هیچ گونه تبلیغات اغاز شده است و احتمالاً مدت ها نیز بدون همکار به کار خود ادامه خواهد داد لذا ما سعی خواهیم کرد از مقالات مربوط به این پروژه که در اینترنت یافت می شود و خود به خود این طرح را پر بار و خواندنی تر خواهد کرد با ذکر نام پژوهشگر منتشر کنیم.
{mospagebreak}
بیابان زدائی و مقابله با آن
تهیه کننده : رسول کریمی دبیر جغرافیای منطقه مبارکه
بیابان و راههاي مقابله با آن
بيابانها بخشي از مناطق خشك محسوب مي‌شوند و ويژگيهاي عمده آنها كمبود بارش و تبخير شديد است.
ويژگيهاي آب و هواي مناطق خشك
1- بارندگي كم و نامنظم است.
2- مقدار باران در سالهاي مختلف متفاوت است و ممكن است چندين سال بارندگي نشود.
3- بارندگي اغلب شديد و به صورت رگبار سالانه است.
4- مقدار تبخير بيشتر از بارندگي سالانه است.
5- وزش باد شديد و علاوه بر حمل ذرات گردو غبار بر خشكي هوا مي‌افزايد.
بيابان واقعي:
جايي است كه ميزان بارندگي سالانه آن كمتر از50 ميليمتر باشد و آن منطقه يا فاقد گياه يا پوشش گياهي خيلي فقير است.
كوير:
بخشي از بيابان است كه داراي خاكهاي ريز و تحت تاثير نمك زياد است.
سطح آب زير زميني در آنجا بالا است.
پلايا:
كويري كه زمستانها تبديل به درياچه شده و در فصول خشك تبديل به پهنه‌هاي وسيع نمك مي‌شود بيابان واقعي درايران لوت است كه يكي از خشك ترين و گرم‌ترين نقاط جهان مي‌باشد. حداكثر مطلق درجه حرارت در سايه بيش از 59 درجه است. وسعت آن حدود 80000 كيلومتر مربع است. بيشتر بيابانها در عرض 27 دقيقه و 23 درجه شمالي و جنوبي جهان است كه در نيكره‌ي شمالي از مجاورت اقيانوس اطلس تا حدود چين است كه شامل صحراي بزرگ آفريقا، بيابان عربستان، بيابان ايران، تركمنستان، گبي مغولستان و تهر عربستان مي‌باشد.
علل ايجاد بيابانها:
1- گرم شدن زياد منطقه بر اثر تابش خورشيد
2- فشار زياد جنب حاره
3- جريان‌هاي سرد
اقيانوسها در خاك بدون گياه 18 تن در هكتار، در چراگاه 1 تن در هكتار در زمين كشاورزي 7/0 تن در هكتار و در جنگل 1/0 تن در هكتار فرسايش خاك وجود دارد. از فرسايش غير طبيعي خاك چراي بي‌رويه دامها، شخم زدن نا مناسب خاك، تخريب جنگل ها، بهره‌برداري بيش از حد از خاك، شور شدن خاك را ميتوان نام برد.
{mospagebreak}
بيابان زايي عوارض گوناگوني دارد:
1- تهديد حاصلخيزي خاك ( شور شدن اراضي)
2- مدفون شدن آبادي‌ها در زير توده‌هاي شن و ماسه مانند روستاهاي سفيد آب و رحمت آباد در استان اصفهان
3- بالا آمدن بستر رودها بر اثر ورود ماسه‌ها
4- پر شدن كانالهاي آبرساني و قنوات
5- وارد شدن صدماتي به تاسيسات نظامي و صنعتي
6- مسدود نمودن جاده‌‌هاي ارتباطي و خطوط راه آهن
7- آلوده شدن محيط زيست و در خطر افتادن سلامتي اهالي
مقابله با بيابان‌زايي
از سال 1346(ه.ش) در ايران مالچ پاشي و از سال 1349 در استان اصفهان اقداماتي جهت جلوگيري از بيابان زايي و احياء مناطق خشك و تثبيت ماسه‌هاي روان صورت گرفت اقداماتي از قبيل نهال كاري، بذر پاشي، جمع آوري بذر، مالچ پاشي، قرق، ايجاد مانع، اقدامات پيش گيرانه.
وسعت بيابانها و شن زارهاي استان اصفهان
استان اصفهان
اصفهان وسعت بيابانها وسعت شن زارها
61700 هکتار 50000 هکتار
نائين 6268250هكتار 871750 هكتار
اردستان 117750هكتار 407250 هكتار
كاشان و آران وبيدگل 278000هكتار 150000هكتار
نطنز 26000هكتار 54000هكتار
نهال‌كاري:
كاشت گياهاني از گونه‌هاي طبيعي و مقاوم در برابر خشكي مانند تاغ، گز، اسكنبيل، كهور، دم گاوي، آكا سيا، قره داغ، پاينكوم، اكاليپتوس،آتري پلكس، كاكتوس، قيچ، اسپند.
ايجاد مانع:
احداث باد شكن در تپه‌ها كه از قدرت تخريبي باد جلوگيري ميكند.
اقدامات پيش گيرانه:
جلوگيري از شخم در جهت شيب، جلوگيري از چراي مفرط دامها، جلوگيري از كندن بوته‌ها در بيابان.
{mospagebreak}
انواع بادشكن:
باد شكن ممكن است از مواد مصنوعي و يا از درخت و درختچه نباتات بلند باشد (ذرت و آفتابگردان) بنابراين دو نوع باد شكن وجود دارد 1- بادشكن غير زنده يا مصنوعي يا مكانيكي 2- بادشكن زنده.
باشكن غير زنده مثل ديواره‌هاي سنگي، ديواره‌هاي فلزي، چوبي، پلاستيكي حصيري و يا ديواره‌هاي تهيه شده از شاخه‌هاي بريده شده درختان موجود در منطقه، ديواره‌هايي از نوع كرباس مهمترين عامل مؤثر در طراحي بادشكنهاي غير زنده انتخاب مواد اوليه سهل الوصول مي‌باشد وقتي بادشكنهاي غيره زنده استفاده مي‌شود كه 1- شرايط محيط اجازه پوشش گياهي براي ايجاد بادشكن درختي را ندهد 2- شرايط محيط براي رشد پوشش گياهي مناسب باشد ولي ايجاد بادشكن درختي يك رديفه كه به منظور كاهش سطح زمين اشغال شده توسط بادشكن احداث مي‌شود نقش مؤثري در كاهش سرعت باد نداشته باشد 3- در مناطق كشت زود رس كه خاك ارزش بيشتري دارد 4- سطح حفاظتي محدود باشد مانند حفاظت محل نگهداري دتمها و مناطق مشابه يك شبكه بادشكن ساخته شده عرضي كه جهت حفظ محصول گوجه فرنگي در ساحل درياي مديترانه، 65 كيلومتري غرب الجزاير مورد استفاده قرار گرفته است.
براي ساختن يك بادشكن ابتدا يك اسكلت فلزي مي‌سازند سپس به فواصل 3متر به 3 متر زده هايي مثل شكل مثلث مي‌سازند و وسط اينها مستور مي‌كنند.
بادشكن هاي درختي معمولاً از يك يا چند رديف درخت يا درختچه تشكيل گرديده‌اند كه معمولاً عمود بر جهت باد اصلي قرار مي‌گيرند. بسياري از كارشناسان حفاظت خاك اعتقاد دارند كه براي كنترل فرسايش بادي در مزارع لازم است علاوه بر ايجاد بادشكن عملياتي نظير كشت نواري، پوشانيدن خاك بوسيله بقاياي گياهي، تناوب زراعي، شخم حداقل و حذف عمل نرم كردن كلوخه‌ها صورت پذيرد. به عنوان مثال در ايالات متحده از سال 1850 تا 1970 بيش از 320 هزار كيلومتر بادشكن زنده احداث شده است.
مهمترين عامل موثر در طراحي بادشكنهاي درختي انتخاب گونه‌هاي سازگار و مناسب به طور كلي در انتخاب نوع درخت برا ي بادشكن لازم است به نكات زير توجه شود.
1- براي انتخاب نوع درخت بايد از اطلاعات محلي استفاده نمود.
2- درختان بهتر است از گونه‌ها ي بومي سريع‌الرشد باشد.
3- درختان به خصوص در نواحي خشك داراي سيستم ريشه‌اي عمود مي‌باشند تا ريشه‌ها از آب عمقي استفاده نمايد.
4- بهتر است از درختاني استفاده نمود كه داراي شاخه‌هاي گسترده در تمامي سطح و نيمه تراوا باشد و تا ارتفاع لازم برسند.
5- در انتخاب نوع درخت بايد به فصل وقوع باد غالب توجه نمود بدين معني كه اگر باد غالب در تابستان باشد، ميتوان از درختان برگ ريز استفاده نمود ولي اگرچنانچه باد غالب در مواقعي از سال است كه معمولاً برگ درختان خزان مي‌شوند بهتر است از درختان كه برگ ريزان ندارد استفاده كرد- مقاوم به باد، سرما و گرما باشد از طرف پايين و بي شاخ و برگ نشوند.
در طرح بادشكن درختي توجه به نكات زير اهميت دارد:
1- درختان را بهتر است قبلاً در نهالستان پرورش داد.
2- تجديد كشت قسمتهاي خراب شده بايستي به فوريت انجام گيرد.
3- آماده كردن زمين براي استقرار موفقيت آميز بادشكن يعني رشد سريع و گسترش مناسب فرم درخت ضروري است.
4- آبياري درختان به خصوص در مناطق خشك ضروري است.
5- علفهاي هرز گياهان بايد كنترل شود.
6- با آفات درختان مبارزه شود.
7- اطراف بادشكن با سيم خاردار محصور شود تا از چرا و آسيب دامها مصون باشد.
8- ساكنان منطقه را بايد به اهميت موضوع طرح واقف و آنها را معتقد نمود كه حفظ اشجار به صلاح خودشان است.
{mospagebreak}
نقش بادشكن در كاهش سرعت باد:
1- سرعت باد قبل از برخورد با بادشكن و در فاصله‌اي از آن شروع به كم شدن ميكند و پس از عبور از آن به تدريج افزايش مي‌يابد و در فاصله‌اي از آن به سرعت اوليه خود مي‌رسد. ناهال اظهار مي‌دارد در يك بادشكن درختي با تراكم متوسط وقتي كه باد بطور عمودي به آن برخورد ميكند سرعت باد بين 60 تا 80 درصد در پشت بادشكن و در نزديكي آن و حدود 20 درصد در فاصله 20 برابر ارتفاع بادشكن كاهش يافته و در فاصله 30 تا 40 برابري ارتفاع بادشكن كاهشي وجود ندارد.
مالچ
كلمه مالچ در انگيسي به معني پوشش است كه از لغت محلي آلماني مولش به معني نرم گرفته شده است. اين لغت سابقا به پوشش خاك به وسيله مواد آلي از قبيل كاه، برگ گياهان و گاهي كودهاي حيواني و مواد مشابه اطلاق ميشد ولي اخيراً به مواد طبيعي يا مصنوعي ديگري نيز كه بتوانند پوشش محاظي به صورت يك لايه مجزا و گسترده روي زمين ايجاد نمود و سطح رويي خاك را از گزند عوامل مختلف باد و باران مصون دارند اطلاق مي‌گردد. مالچ هايي كه در سالهاي اخير مورد استفاده قرار مي‌گيرند عبارتند از: محلول كلرور سديم، كربنات سديم يا پتاسيم، فراورده‌هاي سنگين نفتي، كاه، قيرامولسيونه، فيبر، سنگريزه، كاغذ كوراسل (پوليمر آن را با آب مخلوط كرده و به سطح خاك مي‌باشند آب محلول پس از پاشيدن در سطح خاك تبخير شده و يا در عمق خاك نفوذ ميكند و كوراسل ذرات خاك را به هم متصل و به اين صورت يك لايه به هم چسبيده ولي قابل نفوذ ايجاد مي‌نمايد.)
پشم شيشه، لايه‌هاي نازك لاستيك، پلي اتيلن و سلوفان به طور كلي مالچ با ايجاد سايه و يا مانعي در مقابل حركت هوا در سطح زمين قادر به كاهش تبخير آب از خاك شده و در نتيجه سبب حفظ رطوبت خاك و همچنين جلوگيري از تغييرات ناگهاني حرارتي و احتمالاً افزايش حاصلخيزي و محصول دهي خاك مي‌باشد.
انواع مالچ ها
1- مالچهاي غيرنفتي 2- مالچهاي نفتي
مالچهاي غير نفتي: كليه مواد يا پوشش‌هايي هستند كه به منظور جلوگيري از تخريب آب، رشد علفهاي هرز و به طور كلي جهت افزايش محصول دهي خاك ا زآنها استفاده مي‌شود. از قبيل مالچهاي آلي (مالچهاي كاه، برگهاي گياهان، خاك اره، كودهاي حيواني و مالچهاي مصنوعي مثل پشم شيشه، كاغذ، صفحات فلزي، لايه‌هاي نازك پلاستيك پلي‌اتيلن، سلوفان )
مالچهاي نفتي: منظور از مواد يا فرآورده‌هاي سنگين نفتي حاصل از پالايشگاهها مي‌باشد كه بيشتر به منظور جلوگيري از فرسايش خاك تثبيت شنهاي روان و افزايش كيفيت و كميت محصولات كشاورزي مصرف مي‌شوند. بعد از جنگ جهاني دوم تثبيت خاك و شنهاي روان به وسيله مالچهاي نفتي مورد آزمايش قرار گرفت و مي‌تواند زمينهاي لخت و شنهاي روان را تثبيت نمايد كه اين در سطوح وسيعي در كشورهاي تونس، الجزاير، مراكش، ليبي، استراليا، انگلستان و آلمان اجرا شد.
در ايران نيز از سال 1346 استفاده از مالچهاي نفتي براي تثبيت شنها آغاز شد كه توسط وزارت منابع طبيعي با همكاري قسمت پخش شركت ملي نفت ايران و ساير دواير دولتي به اجرا درآمد به عنوان نمونه ميتوان به طرح‌هاي تثبيت شن در 400 هكتار از اراضي فتح‌آباد بوئين زهرا، 350 هكتار از ارضي مراد تپه قزوين، 350 هكتار از اراضي حميديه اهواز در حدود 2000 هكتار از اراضي البراويه الباجي خوزستان و انجام آزمايش محدود در گردنه قوچك اشاره نمود.
استفاده از فراورده‌هاي نفتي براي تثبيت شنهاي روان مي‌تواند به دو علت باشد:
1- اين مواد مي‌تواند ذرات لايه سطحي شن را به طور محكمي به هم چسبانده و يك قشر سخت و مقاوم نسبت به باد به وجود آوردند تا سرعت 110 كيلومتر باد را تحمل مي‌نمايد.
2- استفاده از مالچ نفتي از يك سو از تبخير شديد رطوبت خاك جلوگيري نموده و آن را تا زمان گسترش كامل ريشه‌‌هاي گياهان در خاك ذخيره مي‌نمايد و باعث افزايش حررات خاك از طريق جذب بيشتر انرژي نوراني مي‌شود كه اين امر باعث تسريع جوانه زدن بذرها كاشته شده مي‌شود.
{mospagebreak}
انواع مالچهاي نفتي:
1- مالچهاي نفتي تثبيت شن
2- مالچ‌ها نفتي امولسيونه
مالچهاي نفتي داراي ويژگيهاي زير هستند:
الف: اين مالچ‌ها ارزانتر از مالچهاي نفتي امولسيونه بوده و به وفور در تمام پالايشگاههاي كشور توليد مي‌شود.
ب: اين مالچ‌ها مثل اسفنجي آب و نزولات آسماني را به زمين هدايت ولي از تبخير جلوگيري مي‌كنند.
ج: انواع مختلف تيره و روشن اين مالچ‌ها وجود داشته كه نوع تيره آن درجه حرارت خاك را افزايش داد. و نوع روشن يا منعكس كننده آن حرارت خاك را كاهش مي‌دهد و در نتيجه ميتوان حرارت متناسب محيط را تأمين نمود.
د: به دليل غلظت زيادي كه دارند از خاصيت چسبندگي خوبي برخوردار بوده و لذا پس از پاشيدن آنها روي تپه‌هاي شني روان يا ريگزارها يك سطح چسبنده يا فيلم نازكي روي خاك بر جاي گذاشته كه اين فيلم باعث متوقف شدن اين تپه‌ها و همچنين نگه داري رطوبت و حتي بذر‌هاي گياهان محلي و بومي منطقه مي‌گردد.
مالچهاي نفتي امولسيونه به منظور افزايش توليدات كشاورزي به كار مي‌روند كه با يك عامل امولسيون كننده ارزان قيمت مانند آب مخلوط و با استفاده از مخلوط كننده‌هاي قوي با دور زياد يا مواد شيميايي ميتوان قير را به صورت ذرات خيلي كوچك به حالت تعليق در آورد. به منظور حفظ ثبات اين تعليق مواد ممزوج كننده به آن اضافه مي‌كنند مثل صابون اسيدهاي چرب يا صابون رزين مثل صابوني از نمك سديم يا پتاسيم و اسيدهاي چرب.
خواص مالچ‌ها :
1- مالچ‌ها بايد بتواند در روي خاك قشر يكنواخت به هم چسبيده‌اي را به وجود آورد كه مقاوم به باد و باران باشد و خاصيت الاستيسيته (انعطاف پذير بودن) داشته باشد.
2- مالچ بايد دوام بيشتري داشته باشد.
3- نبايد براي افرادي كه سر وكار دارند ضرر داشته باشد.
4- نبايد روي محصول اثر سوء داشته باشد.
5- نبايد مواد غذايي خاك را كاهش دهد.
دستگاه مالچ پاشي
1- مخزن
2- پمپ
3- دستگاه تنظيم فشار اخلال در فشار خروجي سبب غير يكنواخت پاشيده شدن مالچ‌ها و در نتيجه غيريكنواخت بودن لايه سطحي مي‌شود.
4- پخش‌كننده كه نوك آن چند سانتيمتري بالاتر از سطح خاك قرار مي‌گيرد.5- تانكر آب معمولاً در موقع كشت گياهان لااقل بايد يك مرتبه به آنها آْب داده شود در مواردي كه ميزان بارندگي كمتر از 150 ميليمتر در سال باشد معمولاً بيش از يك بار آب داده مي‌شود.
براي استقرار پوشش نباتي به وسيله مالچ پاشي پس از كشت نهال ها و بذركاري بلافاصله مالچ‌پاشي مي‌كنند و مالچ‌پاشي مي‌كنيد دمالچ‌پاشي بايد زودتر از جوانه زدن بذر ها باشد تا جوانه‌ها نسوزند و سم آنها به گياه نرسد.
واسلام
منابع مورد استفاده
1- كتاب جغرافياي عمومي دوره متوسط سال دوم كليه رشته‌ها
2- كتاب استان اصفهان دوره متوسطه سال دوم
3- جغرافياي مناطق خشك جلد اول و دوم (از دكتر پرويز كردواني)
4- فرسايش بادي و كنترل آن (دكتر حسينعلي رفاهي)
5- مراتع مسائل و راه حل‌هاي آن در ايران (دكتر پرويز كردواين)
6- كوير‌هاي ايران اثر دانيل كلينسلي (ترجمه عباس پادشاهي)
7- منابع و مسائل آب در ايران جلد اول (دكتر پرويز كردواني)